Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Uyarınca Ukdedilen Sözleşmelerde “Tahkim Kaydı”
Devletler, özellikle gelişmekte olan devletler, uluslararası rekabete dayanıklı ve rekabetin mümkün olduğu bir ekonomi oluşturmaya çalışırken, ülkelerindeki yatırımları nicelik ve nitelik olarak artırmak istemektedirler. Gelişmekte olan devletlerin sermaye ve teknoloji yönünden sahip olduğu eksiklikler onları, yabancı sermaye ve yatırıma yönelmeye zorlamaktadır. Yeterli sermaye ve teknolojik alt yapıya sahip devlet kaynaklı yatırımcılar da sahip oldukları bu potansiyeli az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde değerlendirme eğilimindedir ne var ki bunun için yatırımcı, sermaye ve teknoloji götürdüğü ülkede, başına gelebilecek bir hukuki uyuşmazlığın hızlı, etkin ve tarafsız bir biçimde çözümlenmesini arzulamaktadır. Bu sebeple yabancı yatırımcı, yatırımının hukuki açıdan güvence altına alındığı devletlere alt yapısını götürmek eğilimindedir. Bu durum devletleri o veya bu şekilde çeşitli tahkim sistemlerinin varlığını kabul etme ve müstakbel uyuşmazlıklarda uygulamaya peşinen rıza göstermeye teşvik etmektedir.
Türkiye’de de uluslararası tahkim müessesi çok tartışılmış ve eleştirilmiştir. Devletin egemenlik masuniyetinden sıyrılarak, sözleşme akdettiği taraf ile eşit hak ve yükümlülüklere sahip olması neticesinde, özellikle yabacı yatırımların Türkiye’ye yönelmesi teşvik etmek yönünde çaba sarfedildiği ifade edilmelidir. Neticede; Sözleşmenin yürütülmesi sırasında taraflar arasında çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin olarak Türk İdareleri “Tahkim Şartı”nı Kabul veya Bir “Tahkim Sözleşmesi”ni Akdetme Yetkisine sahiptirler. Bu kapsam ve çerçevede, İhaleleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilen, sözleşme uygulamaları ise 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine göre yürütülen mal, hizmet ve yapım işlerine ait sözleşmeler ve Tahkim arasındaki ilişkisi gerek idare hukuku ve gerekse özel hukuk merceği altında incelenmiş, tahkim müessesesine ilişkin ulusal ve uluslararası mevzuat ele alınmıştır.
Tahkim anlaşması ve kaydı (şartı), ihtiyarî tahkimin en temel gereği ve unsuru, yani mihenk taşı ve ayrıca hakemlerin yargılama yetkilerinin kaynağı olduğundan, dolayısıyla tahkimin temelini teşkil ettiğinden Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Uyarınca Akdedilen Sözleşmelerdeki “Tahkim Kaydı” etraflıca incelenip değerlendirilmeye çalışılmıştır.